YÜKSEK TÜNELDE SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİ PROJESİ (DOMATES-HIYAR)
ERFELEK - 2005
1- Projenin Adı : Yüksek Tünelde Sebze Yetiştiriciliği Projesi
2- Projeden Sorumlu Kişiler/Kuruluşlar :
2.1. Erfelek İlçesi Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Başkanlığı projenin finansmanı, proje ile ilgili ihalelerin yapılması, proje bedellerinin ödeme planlarının hazırlanması ve takibi.
2.2. Erfelek Tarım İlçe Müdürlüğü projenin hazırlanması ve uygulama sonrası takibi.
3- Proje Süresi.....18 Ay
3.1. Başlama Tarihi.....15/06/2006
3.2. Bitiş Tarihi.....15/09/2007
4- Proje Uygulama Yeri.....Erfelek Merkez ve Köyleri
5- Projenin Konusu.....2 Çiftçiye 99 m2'lik Yüksek Tünel Tesisi
6- Projeden Faydalanacak Çiftçi Sayısı.....2 çiftçi ailesi
7- Proje Harcamaları :
7.1. Sabit Yatırım Giderleri.....2.962,20 YTL
7.2. İşletme Giderleri.....925,00 YTL
7.3. Toplam Maliyet.....3.887,20 YTL
8- Projenin Finansmanı :
GİRİŞ :
İklim koşullarının etkisi ile dünyanın bir çok yerinde sebzelerin bütün yıl boyunca aralıksız olarak dışarıda yetişme imkanı yoktur. Bu nedenle yazlık ve kışlık taze sebzeler yılın ancak belirli ay ve günlerinde yenmektedir.
Sebzelerin taze olarak devamlı bulunmaması ve yenmemesi,dolayası ile yetersiz beslenmeler insan organizmasında çeşitli düzensizlikler ortaya çıkarmakta ve insan sağlığını büyük ölçüde etkilemektedir.
Sebzelerin çoğu soğuğa karşı duyarlıdır. İklimin elverişsiz olduğu şartlarda bunların dışarıda yetiştirilemediği aylarda halkın taze sebze ihtiyacını karşılamak ve onlara daha ucuz sebze yedirebilmek önem arz etmektedir.
Bu da ancak sera veya yüksek tünel sebzeciliği ile sağlanmaktadır.
Genel olarak seracılık bol güneşli ve rüzgarsız bölgelerde kârlı olmaktadır. Bu nedenlerle İlimizde seracılıktan ziyade yüksek tünelde sebze yetiştiriciliği tavsiye ve teşvik edilmiştir.
İlçemizde düşünce olarak yüksek tünellerde biri ilkbaharda tarla ürünü pazara sunulmadan,diğeri ise sonbaharda tarla ürününün pazarı terk ettiği dönemde üretim yapılmalıdır.
Bunun yanında boş geçen kış aylarında toprak hazırlığı ile tesis bakımı veya kış sebzelerinin yetiştirilmesi uygun olmaktadır.
Günümüzde Japonya, A.B.D. ve Avrupa ülkeleri modern yöntemlerle ele alınan sera ve plastik tünellerde sebze üretimi ile insan beslenmesinde pek çok meseleyi hallederken, ilgili ülkelerin ekonomik kalkınmasında da büyük değer ifade etmektedir.
Ülkemizde sebze üretiminde toplam sera alanlarının varlığı son rakamlara göre yaklaşık 390.000 dekara çıkmıştır. Cam seraların alanı ise 43.000 dekar civarındadır.
9- Projenin Amacı :
400.000 ha. lık İlçemiz yüzölçümünün % 37'i ekili ve dikili tarım arazisidir. Tarla arazileri küçük parçalar halinde ve meyilli olup % 86'sı su erozyonuna açıktır. İldeki 32.895 çiftçi ailesinden 11.706 sının arazisi 10 ve daha fazla parçadan meydana gelmiştir. Bu nedenle birkaç sınırlı ova dışında makineli tarım yapılamamaktadır. İlin büyük tüketim merkezlerine uzak oluşu da eklenince çiftçiler ticarete yönelik tarımsal üretim yerine kendine yeterli tarımsal üretime yönelmişlerdir. İnsan gücüne dayalı olarak yaptıkları faaliyetlerle sermaye biriktirememekte, hatta kendi geçimlerini karşılayacak kazancı elde etmekte bile zorlanmaktadırlar.
İlçede istihdam imkanı yaratacak yeni tesisler kurulamadığı gibi eskileri de kapanmıştır. Erkek iş güçleri büyük şehirlere mevsimlik olarak çalışmaya gidip zamanla sürekli bir iş sahibi olduklarında ailelerini de yanlarına aldıklarından göç olayı sürmektedir. Deprem veya ekonomik kriz nedeniyle bazen göç olayı tersine işlemekte, ancak geri dönenler geçinmekte zorlanmaktadırlar.
Çiftçiler yüksek tüneller sayesinde erken ve geç turfanda üretimi yapabilecekleri gibi damlama sulama sisteminin çiftçiye uygulatılması ve ailedeki atıl işgücünün değerlendirilmesi gibi konularda da çiftçiye yararlar sağlayacaktır.
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı kaynaklarından yaptırılarak dağıtılacak yüksek tüneller yetersiz sermayeli çiftçilere devamlı bir gelir kaynağı sağlayacağı gibi diğer çiftçilere de örnek olacak ve yüksek tünel sebzeciliğinin yaygınlaşmasını sağlayacaktır.
10- Projenin Yöre İçin Faydaları :
Proje ile geçinmekte zorluk çeken çiftçilere bir defalık maddi yardım yerine geçinebilecekleri bir işletme kurulması sağlanacaktır. Ayrıca çiftçiler diğer çiftlik işlerini aksatmadan arta kalan zamanlarını değerlendirerek para kazanabilecekleri bir faaliyete sahip olacaklardır.
11- Projenin Teknik Detayları :
Çeşit Seçimi :
Bölgenin ekonomik durumu, toprağın yapısı, güneşlenme durumu ile hastalık ve zararlılar dikkate alınarak pazara hitap eden dayanıklı bir çeşidin seçilmesinde büyük yarar vardır.
Tohum Seçimi :
Üretici karar verdiği çeşidin tohumunu en güvenilir kaynaktan temin etmelidir. Eski ve kötü şartlarda depolanmış tohumlarda çimlenme yüzdesi düşeceğinden üreticinin bir paketten elde edeceği fide sayısı azalacaktır. Özet olarak seracı bu konuyu uzmanlarına sorarak mutlaka güvenilir ve emin olduğu bir yerden tohum temin etmelidir.
Yetiştirme Mevsimi :
Proje ile yılda iki defa üretim yapılacaktır. Birinci üretim olan ilkbahar dönemi için üretici tohumları mart ayı başında poşetlere dikmelidir. Bu sayede kış soğuklarından etkilenmeden ancak tarla ürünü piyasaya çıkmadan bir ay önce üretim gerçekleştirecektir. Sonbahar üretimi için ise fide yetiştirmeye Ağustos sonu,Eylül başlarında başlamalı,tarla mahsulü bittikten sonra ürün pazara arz edilebilmelidir.
Harç ve hazırlanması :
Yüksek tünelde sebze üretiminde harç,tohum ekimi ve ürün yetiştirmede kullanılan ortamdır.
4 kısım iyi yanmış çiftlik gübresi,2 kısım gevşek bahçe toprağı ve 1 kısım iri dere kumu karıştırılarak uygun bir harç elde edilebilir.
Yukarıda verilen formül yöreden yöreye değişebilir. Zaman zaman oranlarda az çok değişiklikler yapılabilir. Orman toprağı kullanıldığında ise 5 kısım orman toprağı,3 kısım gübre ve 1 kısım kum ile uygun bir karışım meydana getirilebilir.
Her ne şekilde olursa olsun hayvan gübresi veya orman toprağı esas alınarak uygun karışımlar meydana getirilir. Harcın hazırlanmasında 3 Kg fosforlu gübre ve 2 Kg Potasyum Sülfat harca karıştırılmalıdır. Harç içindeki maddelerin uygun dağılımını temin etmek için en az 3-5 defa yığının bir yerden bir yere aktarılması gerekmektedir. Yüksek tünel üreticisi harcını fide üretiminden 2-3 ay önce hazırlamalı,PH' sı 5,6-6,8 arasında olmalıdır.
Harcın Dezenfekte Edilmesi :
Genel olarak harcın dezenfeksiyonu sıcakla ve kimyasal maddelerle muamele şeklinde yapılır. Sıcakla muamelede kuru hava,buhar ve sıcak su kullanılmalıdır. Kimyasal dezenfeksiyonda kullanılan ilaç Methyl Bromide'dir.
Fide harcının dezenfeksiyonu için önce harç uygun bir zemine 20-30 cm. yüksekliğinde muntazam bir şekilde ve üzeri sağlam,hava geçirmez,deliği olmayan plastik bir örtü ile tamamen kapatılır ve ilaçla muamele edilir. Örtü 24 saat sonra açılarak harç birkaç kez aktarılır. Ekim 3 gün sonra yapılmalıdır. Diğer kimyasal maddeler olarak Vapan, Formalin, Basomid, PCHB,Teleno-II gibi ilaçların kullanılmaları mümkün olup,kullanım bir uzmanın gözetiminde yapılmalıdır.
Tohum Ekimi :
Toprağın dikime hazırlanmasında en önemli husus dikim öncesi yapılan sulamanın zamanını tayin etmektir. Dikim mutlaka tavda yapılmalıdır. İlkbahar yetiştiriciliğinde sürümle birlikte temel suni gübre verilmeli ve oturması için 2-3 gün bekletilmelidir.
Fidelerin ışıktan azami istifadeleri için istikametleri güneşe göre ayarlanmalı,bakım işlerinin kolaylaştırılması için çift sıra dikim sistemi uygulanmalıdır. Sıra arası 50 cm. sıra üzeri 30-50 cm. olmalıdır.
Dikim derin yapılmamalı,dikimden birkaç saat önce fideler sulanmalıdır. Dikimden sonra can suyu verilmesi unutulmamalıdır. Daha sonra tavalar açılır ve birinci sulamaya hazır hale getirilir.
Tüpte yetiştirilecek fideler için hazırlanan harçtan poşetlere doldurularak tüpteki toprak ıslatılmalıdır. Daha sonra tohum birer birer tüplere dikilmelidir.
Tohumların çimlenmeleri için en uygun hava ve toprak sıcaklığı 19-22 dereceleri arasıdır. Ekimden 10 gün sonra toprak sıcaklığı 15 derece,hava sıcaklığı gündüzleri 18-20 derece,geceleri 12-14 derece olmalıdır.
Şaşırtma sırasında toprak sıcaklığının 15-16 derece,hava sıcaklığının gündüzleri 15-18 derece,geceleri 12-15 derece olarak ayarlanmasında yarar vardır.
Dikimden sonra sıcaklıklarda yükselme olması bitkilerin gelişmeleri için gereklidir. Bu devrede ısının 27-30 dereceler arasında olması tavsiye edilir.
Yeterli bir havalandırma bölgelere göre sera taban alanının -20'si kadar olmalıdır. Bu miktar çatı havalandırması için tavsiye edilmekte ise de yüksek tünellerde yan havalandırmalarla sağlanacak bu miktar alan yeterlidir. Hava nispi rutubetinin % 50-70 civarında olması uygundur.
Hastalık ve Zararlılarla Mücadele :
Sebze hastalıklarında kullanılan ilaçların hemen hepsi koruyucu bir etkiye sahiptir. Yani mevcut bir hastalığı iyileştirmezler. Ancak yeni bulaşmaları önlerler.
Bu nedenle ilaçlama programının bitki yüksek tünele şaşırtıldıktan sonra düzenli olarak 7-10 gün aralıklarla sürdürülmesi gerekmektedir. Hastalık ve zararlılarla ilgili alet ve teknik yardım Tarım İl Müdürlüğünce yerine getirilecektir.
12- Projenin Uygulama Aşamaları :
12.1. Yüksek tünel verilecek çiftçilerin seçimi
12.2. Yüksek tünel yapılacak alanların tespiti
12.3. Yüksek tünellerin yapılması ve üretime geçiş
13- Malzemenin Nereden ve Nasıl Temin Edileceği :
Proje için gerekli olan demir aksam, naylon bedeli S.Y.D.V. tarafından, tohum, ilaç gibi diğer giderler çiftçi tarafından karşılanacaktır. Gerekli malzemeler en uygun fiyatı veren firmadan temin edilecektir.
14- Gelir - Gider Analizi :
14.1.Sabit Yatırım Giderleri :
Yüksek Tünel Keşif Özeti Tablo : 1'de gösterilmiştir.
Tablo : 1
CİNSİ.....MİKTARI.....BİRİM FİYATI (YTL).....TUTARI (YTL)
1) 3 / 4 Siyah Boru.....132 m......1,80.....237,60
2) 1 /2 Siyah Boru.....124 m......1,50.....186,00
3) ½ lik geçme klips Siyah Boru.....100 adet.....1,00.....100,00
4) 1 lik Siyah boru.....20 metre.....2,00.....40,00
5) Naylon (0.35'lık,2 boy,UV,li).....44 Kg.....3,50.....154,00
6) Kereste ( 2.sınıf Çam İnşaatlık).....0,300m3.....450,00.....135,00
7) Damlama sulama borusu.....110 m.....1,00.....110,00
8) Çimento.....5 torba.....6,00.....30,00
9) Kum.....1 m3.....40,00.....40,00
10)Astar Boya ve boya.....6 kg.....6,00.....36,00
11)Somunlu cıvata.....20 adet.....0,50.....10,00
12)Çivi (3-4 luk).....1,5 kg.....3,00.....4,50
13)Damlama sulama parçaları.....Maktuen.....100,00.....100,00
14)32*10 luk atu siyah boru.....10 m.....1,50.....15,00
15) 32 lik adaptör.....1 adet.....1,00.....1,00
16)32 lik kör tıpa.....1 adet.....2,00.....2,00
TOPLAM.....1.201,10 YTL
Delme,kesme,Kelepçe, kaynak işçiliği, saç ve demir bedeli,Yüksek Tünellerin yerine montajı (malzemelerin %'i).....280,00 YTL
TOPLAM.....1,481,10 YTL
2 Adet Yüksek Tünel Toplamı.....1,481,10 YTL x 2 Adet = 2.962.20 YTL
Toplam Yatırım :
Yüksek Tünel Maliyeti.....1.481,10 YTL
Proje Bütünü.....1.481,10 X 2 = 2.962,20 YTL
14.2.İşletme Giderleri :
Proje Öncesi İşletme Giderleri :
Proje öncesinde projeye alınan çiftçilerin yüksek tünelleri olmadığı halde her ailenin evinin kenarında küçük bir bahçesi vardır. Hesaplamalarda 1 Da. tarla arazisinin maliyeti alınarak 99 m2'ye indirgenmiştir. Uygulamada yüksek tünele birçok çeşit sebze ekilebilecek olup hesaplamalarda kolaylık olması bakımından domates ve hıyar baz olarak alınmıştır.
Proje öncesi işletme giderleri tablo : 2'de gösterilmiştir.
Tablo : 2 Proje Öncesi İşletme Giderleri
Gider Kalemleri.....Hıyar Gider Tutarı
(YTL/99 M2).....Domates Gider Tutarı (YTL/99 m2)
İlk sürüm.....3,00.....3,00
İkileme.....1,50.....1,50
Tırmık-taban sürgü.....1,50.....1,50
Gübre (30 Kg.DAP/Dk).....4,75.....4,75
Tohum.....12,50.....12,50
Dikim.....10,00.....10,00
Çapalama,boğaz doldurma, Koltuk alma.....20,00.....15,00
Zirai mücadele.....10,00.....10,00
Hasat.....25,00.....15,00
Nakliye.....10,00.....8,00
Ambalaj masrafları.....5,00.....3,00
TOPLAM.....103,25.....84,25
Ortalama İşletme Masrafları.....(103,25 +84,25) /2 =93,75 YTL
Toplam İşletme Masrafları.....93,75 YTL X 2 Adet = 187,50 YTL
Proje Dönemi İşletme Giderleri :
Proje ile biri ilkbahar, diğeri sonbahar dönemi olmak üzere yılda iki defa üretim yapılacağı planlanmıştır.
Üretilebilecek kış sebzelerinin (Marul,Maydanoz,Ispanak ) üretim gelirleri projeye dahil edilmemiştir.
Tablo 3 ve tablo 4'te ilkbahar ve sonbahar dönemlerine ait işletme giderleri gösterilmiştir.
Tablo :3. İlkbahar Dönemi İşletme Giderleri
Gider Kalemleri.....Hıyar Gider Tutarı
(YTL/99 m2).....Domates Gider Tutarı (YTL/99m2)
Belleme.....10,00.....10,00
Kesek Kırma,Tırmık.....10,00.....10,00
Harç Hazırlanması.....75,00.....75,00
İlave Gübre (30 Kg.DAP).....4,75.....4,75
Harç İşçiliği.....20,00.....20,00
Tohum ( 600 Ad).....45,00.....30,00
Ekim,Dikim ve Şaşırtma.....20,00.....20,00
Çapalama,Boğaz Doldurma.....30,00.....30,00
Zirai Mücadele (İlaç,İşçilik).....10,00.....8,00
Sulama-Hasat.....40,00.....30,00
Nakliye,Ambalaj Masrafları.....15,00.....10,00
TOPLAM.....279,75.....247,75
Tablo :4 Sonbahar Dönemi İşletme Giderleri
Gider Kalemleri.....Hıyar Gider Tutarı (YTL/99 m2).....Domates Gider Tutarı
(YTL/99 m2)
Belleme.....10,00.....10,00
Kesek kırma,tırmık.....10,00.....10,00
Çiftlik gübresi.....30,00.....30,00
İlave gübre (30 Kg DAP).....4,75.....4,75
Tohum.....45,00.....30,00
Ekim, dikim,şaşırtma.....20,00.....20,00
Çapalama,boğaz doldurma.....30,00.....30,00
Zirai mücadele (İlaç,işçilik ).....10,00.....8,00
Sulama ve hasat.....40,00.....30,00
Nakliye,ambalaj masrafları.....15,00.....10,00
TOPLAM.....214,75.....182,75
Bir yüksek tünele ait işletme giderleri : Hıyar için.....279,75 +214,75 = 494,50 YTL
Domates için.....247,75+182,75 = 430,50YTL
Bir Y.T.için ortalama işletme masrafları.....(494,50+430,50) / 2 = 462,50 TL
Proje Bütünü İçin İşletme Masrafları.....462,50 x 2 = 925,00 YTL
İşçilik Giderleri : İşgücü ihtiyacı aile içinden karşılanacaktır.
Bakım ve Onarım Giderleri :3.ve diğer tek yıllar naylon alımı,yağlı boya yapılması bakım onarım masrafları olarak alınmıştır.
3.ve sonraki tek yıllar.....200,00 YTL
Toplam.....200 x 2 = 400,00 YTL
14.3.İşletme Gelirleri
Proje öncesinde tarla şartlarında domatesten 4.000 kg/Da, Hıyardan 2.500 kg/Da verim alındığı kabul edilmiştir. Domatesin fiyatı 0,75 YTL, hıyarın fiyatı 1,00 YTL dir.
Buna göre proje öncesi üretim geliri:
Hıyarda.....(2.500 Kg/Dk x 99m2 /1000) x 1,00 = 247,50 YTL
Domateste.....(4.000 Kg/Dkx99 m2 /1000) x 0,75 =297,00 YTL
Ortalama Gelir.....( 247,50 + 297,00 ) / 2 =272,25 YTL
Proje toplamı ortalama gelir.....272,25 x 2 = 544,50YTL
Proje Dönemi İşletme Gelirleri :
Hıyar Verimi.....10.000 Kg/Da x 99 m2 /1000 = 990 Kg , fiyatı: 1.5 YTL
Domates verimi.....12.500 Kg/Da x 99 m2 /1.000 = 1237,5 Kg ,fiyatı : 1 YTL
Buna göre;
Bir dönem hıyar geliri.....990 kg x 1.5 = 1.485,00 YTL
Bir dönem domates geliri.....1.237,5 kg x 1 = 1.237,50, YTL
Bir dönem ortalama gelir.....(1.485,00 + 1.237,50 ) /2 = 1.361,25 YTL
Senede iki dönem yapılacağı için.....1.361,25 x 2 = 2.722,50 YTL
2 adetlik proje toplamı için.....2.722,50 x 2 = 5.445,00 YTL
14.4. Yatırım Karlılık Oranı
EKONOMİK VE MALİ ANALİZ :
Tablo : 5. Bir yüksek tünel için gelir ve gider tablosu
A-İşletme Giderleri .
Gider kalemleri.....P.Ö......1.YIL.....2.YIL.....3.YIL.....4.YIL.....5.YIL.....6-15 YIL
Girdiler.....187,25.....925,00.....925,00.....925,00.....925,00.....925,00.....925,00
Bakım-onarım giderleri.....-.....-.....-.....450,00.....-.....450,00.....450,00
TOPLAM.....187,25.....925,00.....925,00.....1.375,00.....925,00.....1.375,00.....1.400,00
B-İşletme Gelirleri.....550,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00
Tablo : 6. Proje toplamı Gelir ve Giderler :
A- İşletme giderleri
Gider Kalemleri.....P.Ö......1.YIL.....2.YIL.....3.YIL.....4.YIL.....5.YIL.....6-15 YIL
Girdiler.....5.617,50.....27.750,00.....27.750,00.....27.750,00.....27.750,00.....27.750,00.....27.750,00
Bakım-onarım giderleri.....-.....450,00.....-.....13.500,00.....-.....13.500,00.....6.750,00
TOPLAM.....5.617,50.....28.200,00.....27.750,00.....41.250,00.....27.750,00.....41.250,00.....34.500,00
İşletme Gelirleri
Ürün satışları.....16.500,00.....165.000,00.....165.000,00.....165.000,00.....165.000,00.....165.000,00.....165.000,00
Tablo : 7. Nakit Akım Tablosu ( Bir yüksek tünel için )
Kalemler.....P.Ö......1.YIL.....2.YIL.....3.YIL.....4.YIL.....5.YIL.....6-15 YIL
1-GELİRLER
a) S.Y.D.Vakfı.....-.....2.232,60.....-.....-.....-.....-.....-
b)Ürün Satışları.....550,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00
c)Artan İşl.Sermayesi.....-.....-.....-.....-.....-.....-.....475,00 (1)
d)Kalıntı Değer.....-.....-.....-.....-.....-.....-.....881,10 (2)
TOPLAM GELİRLER.....550,00.....7.732,60.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....5.500,00.....6.856,10
2- GİDERLER
a)Yatırımlar.....-.....2.767,25.....-.....-.....-.....-.....-
b)İşletme Giderleri.....187,25.....925,00.....925,00.....1.375,00.....925,00.....1.375,00.....1.400,00
c)Artan İş.Sermayesi.....-.....475,00.....-.....-.....-.....-.....-
d) Çiftçi, Katkısı.....-.....223,26.....-.....-.....-.....-.....- (3)
TOPLAM GİDERLER.....187,25.....4.390,51..... 925,00.....1.375,00.....925,00.....1.375,00.....1.400,00
NET FAYDA.....362,75.....3.341,49.....4.575,00.....4.125,00.....4.575,00.....4.125,00.....5.456,10
ARTAN NET FAYDA.....-.....2.978,74.....4.212,25.....3.762,25.....4.212,25.....3.762,25.....5.093,35
(1) İşletme sermayesi projenin son yılında kullanılmayacağı için gelir olarak alınmıştır.
(2) Yüksek tüneldeki boruların projenin 6.yılından sonraki değeridir.
(3) Proje öncesi işletme sermayesine göre projeli işletme sermayesi ihtiyacı farkının yarısı. (yılda 2 devre üretim yapılacağından)
Bir işletme için toplam yatırım maliyeti: 1.822,37 YTL dir. Bu maliyete herhangi bir faiz uygulanmayacaktır. Geri ödemede sadece yüksek tünelin maliyeti yani 1.481,10 YTL. hesaplanacaktır.
15- Her Bir Fayda Sahibi İçin Geri Ödeme Planı
Peşinat.....149,10 YTL
15.06.2006.....222,00 YTL
15.09.2006.....222,00 YTL
15.12.2006.....222,00 YTL
15.03.2007.....222,00 YTL
15.06.2007.....222,00 YTL
15.09.2007.....222,00 YTL
GENEL TOPLAM.....1.481,00 YTL
16- Elde Edilecek Ürünlerin Pazar Durumu
Elde edilecek ürünler İl ve İlçelerde kurulan pazarlarda satılarak değerlendirilebileceği gibi meyve ve sebze komisyoncularına toptan olarak verilebilmektedir.
17- Projenin Sürdürülebilirliğine Ait Değerlendirme :
Çiftçiler örtü altı yetiştiriciliğinden elde ettikleri gelir ile yüksek tünel sayılarını artırabilirler ve gelirlerini yükseltebilirler. Ayrıca ileriki dönemlerde taleplerin gelmesi durumunda proje uygulamalarına devam edilecektir.
HAZIRLAYAN KONTROL EDEN ONAYLAYAN
