KÜLTÜR MANTARI YETİŞTİRİCİLİĞİNİ TEŞVİK PROJESİ
MART 2007
PROJE ÖZETİ
1- PROJENİN ADI : Kültür Mantarı Yetiştiriciliğini Teşvik Projesi
2- UYGULAMA YERİ : Kemer Merkez ve Köyleri
3- UYGULAMA ŞEKLİ : Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Teşfik Fonundan karşılanacaktır.Proje 10 kişiye 5.000 YTL. Olmak üzere 50.000 YTL. Kredi kullandırılması ile gerçekleştirilecektir.
4- PROJENİN KAPASİTESİ : 55 M2 X 10 Depo : 550 M2 Depo
5- PROJE TOPLAM MALİYETİ : 80.640 YTL.
6- PROJEDEKİ ÖZ KAYNAK MİKTARI : 30.640 YTL.
7- PROJEDEKİ S.Y.D.V. KATKISI :50.000 YTL (SRAP PROJESİ KAPSAMINDA)
8- PROJENİN GERİ ÖDEMESİ : Sosyal Riski Azaltma Projesi Kapsamında T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonundan karşılanacaktır.Proje adam başı ilk 1 yıl ödemesiz, 2. yıl 1.000 YTL, 3. yıl 1.000 YTL , 4. yıl 1.500 YTL ve 5 yıl 1.500 YTL taksitle faizsiz olarak 5 yılda geri ödenecektir.
KÜLTÜR MANTARCILIĞI PROJESİ
1- GENEL BİLGİLER :
Mantar ; sıcaklık ve nem miktarı kontrol altında tutulabilen,havalandırılması kolay mekanlarda yetiştirilebilmektedir.Ülkemizde eskiden beri tanınan ve beğenilerek yenen bir sebze türüdür.Ticari amaçla yapılan kültür mantarı yetiştiriciliğinin 20-25 yıllık bir geçmişi bulunmaktadır.Mantarın besin ve ekonomik değeri anlaşıldıktan sonra mantar yetiştiriciliği gelişmeye başlamıştır.Son istatistiki bilgilere göre ülkemizde 1000'e yakın işletmede kültür mantarı yetiştirilmekte, her geçen gün mantar yetiştiriciliğine olan ilgi artmaktadır.
1.1.- PROJENİN GEREKÇESİ :
Mantar üretiminde kullanılan hububat sapı, kepek, alçı vb. gibi hammaddelerin ucuz ve kolay temin edilmesi ; atıl durumda bulunan ahır, depo, bodrum vb. gibi yerlerin mantar üretimi ile değerlendirilmesi ; kırsal alanda ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi; özellikle ekonomik durumu zayıf ailelere yapılacak kısmi yardımlarla üretim yapmalarına imkan sağlayan, bu kişilerin başka yerlere göç etmelerini engelleyen,işsizliğin giderilmesinde etkili,yurdumuz ve bölgemizde mantar üretiminin yaygınlaştırılmasına katkı sağlayacaktır.
1.2.- PROJENİN AMACI:
Proje uygulanması ile ,istihdam ve çiftçinin gelirinin arttırılarak yaşam kalitesinin iyileştirilmesi yanında diğer aileler içinde örnek tesisler oluşturmaktır.
2-PROJE İLE İLGİLİ TEKNİK BİLGİLER :
Kültür mantarı morfolojik olarak toprak altı ve toprak üstü organları olmak üzere 2 bölümden oluşmaktadır. Toprakaltı organı misel olarak adlandırılmaktadır. Miseller sporların çimlenmesi ile oluşmakta , bulunduğu ortamda tutunabilmesi ve ortamda bulunan su ile çözünmüş besin maddelerinin alınmasını sağlamaktadır.Genelde evlerin bodrumlarında,atıl yapıların tadilatı ve izolasyonu yapılan mekanlarda üretimi mümkün olmaktadır. Üretim için gerekli hammadde ve pazar ilçemize komşu olan Antalya İli Korkuteli İlçesinde mevcut olup; üretimle ilgili hammadde temini ve pazarlama da sorun yaşanması söz konusu değildir. Proje uygulayacak çiftçilerin eğitimleri İlçe ve İl Müdürlüğümüz tarafından sağlanacaktır.
2.1.- KOMPOST :Mantarın beslenmesi için gerekli olan ortam, çeşitli organik maddelerin ayrıştırılması ve bazı besin elementlerinin ilavesiyle özel yöntemlerle hazırlanır. Hazırlanan bu ortama mantar yetiştiriciliğinde kompost adı verilir. Pastörize kompost,içeriğindeki dezenfekte maddesinin kokusu gidene kadar aktarılarak havalandırılır. Bu şekilde kompostun zararlı bakteri,fungus ve parazitlerden ari olması önem taşır. Projede düşünülen mantar üretimi için gerekli olan kompost Korkuteli İlçesi'nden hazır olarak alınması düşünüldüğünden bu tür riskler söz konusu değildir.
2.2.- MİSEL EKİMİ : Misel üretimi özel koşullarda ve laboratuarlarda yapılmaktadır. Bu sebeple üretici miseli bu işi yapan kamu ve özel kuruluşlardan sağlayabilir. Pastörize edilen komposta M2'ye 500 - 600 gr yada 100 Kg. komposta 500-600 gr. hesabıyla misel ekimi yapılabilir.Projede kurulacak mantar üretim tesislerinde kullanılacak kompostlar misel ekimi yapılmış durumda olacaktır.
2.3.- MİSEL ÖN GELİŞMESİ :Misel ekimi yapılan kompost üst yüzeyinin kurumaması için üzeri temiz kağıtla örtülür.Kağıdın üzeri hafifçe nemlendirilir. Yetiştirme odası % 1 lik formalin ve % 1 lik DDVP ile ilaçlanır.Kapı ve havalandırma pencereleri kapatılır. İlaçlama haftada bir tekrarlanır.En uygun sıcaklık 20 -25 C ,nem oranı % 80-90 ortamında miseller 15-18 günde kompostun her tarafını sarar. Bu dönem içinde sıkıştırılması yapılan kompost dönem sonunda üzeri torla örtülmeye hazır hale gelir.
2.4.- ÖRTÜ TOPRAĞI DÖNEMİ: Misel gelişmesini tamamlayan kompostun üzerine örtü toprağı olarak torf (turba) adı verilen % 80 oranında organik madde ince kum ihtiva eden toprak serilir.(3-4 cm).Örtü toprağının Ph'sının 7.2-8.2 arasında olması gerekir.
2.5.- BAKIM İŞLERİ:Örtü toprağı ile örtülen kompostun sıcaklığı ilk günler- de 20 C de tutulur.Daha sonra yavaş yavaş düşürülerek ilk mantarın görülmeye başladığı devrede 15-17 C ye düşürülür. Örtü toprağının örtülmesinden 2 hafta sonra havalandırmaya başlanır.
2.6.- HASAT :3.5-4 cm. çapına gelen mantarlar her gün sabahları toplanır.Hasat döneminde artan su ihtiyacı sık ve hafif sulama ile temin edilir.Mantarın hasat süresi ortalama 45 - 50 gündür. Bu dönemde metrekareden elde edilen mantar verimi 15 ile 25 Kg./m2. arasındadır.Hasat bitiminde oda boşaltılarak yerler,duvarlar ve kullanılan tüm malzemeler ilaçlı su ile temizlenir.
3- PROJENİN SABİT YATIRIM VE İŞLETME GİDERLERİ :
10 İşletmede : SRAP Projesinden temin edilecek kaynak.....50.000 YTL (% 62)
Çiftçi tarafından karşılanacak öz kaynak..............................30.640 YTL (% 38)
TOPLAM HARCAMALAR TUTARI.....: .....................................80.640 YTL (% 100)
A- İLK TESİS MASRAFLARI (55m2 için)
(SABİT YATIRIM MASRAFLARI) Gider Çeşidi.....Miktar.....Fiyatı (YTL).....Tutarı (YTL).....SRAP KATKISI.....KATILIMCI KATKISI
Raf yapımı için 40*40 köşebent.....60 Boy.....3.....1.080.....1.080.....-----
Raf yapımı için 30*5 lama demir.....140 Boy.....9,50.....1.330.....-----.....1.330
Raf yapımı (işçilik).....10 yevmiye.....20.....200.....-----.....200
Strapor Köpük.....7,5 m3.....74,67.....560.....560.....----
Havalandırma Fanı.....2 adet.....75.....150.....150.....----
Duvar Tipi Klima.....2 adet.....500.....1.000.....1.000
Elektrik Tesisat İşçiliği.....10 Yevmiye.....25.....250.....250
Nakliyeler.....----.....----.....200.....-.....200
ARA TOPLAM.....-.....-.....4.770.....1.790.....2.980
YILLIK İŞLETME GİDERİ
Pastörize Kompost.....9.300 Kg.....301.....2.800.....2.800.....----
Örtü Toprağı.....230 Torba.....1,78.....410.....410.....----
İlaç giderleri (Formoldehit).....21 lt.....4.....84.....----.....84
ARA TOPLAM.....-.....-.....3.294.....3.210.....84
GENEL TOPLAM.....-.....-.....8.064.....5.000.....3.064
B- İŞLETME GİDERLERİ
Gider Çeşidi.....2.Yıl.....3.Yıl.....4.Yıl
Pastörize Kompost.....2.800.....2.800.....2.800
Örtü Toprağı.....410.....410.....410
İlaç Giderleri (Formaldehit).....84.....84.....84
T O P L A M.....3.294.....3.294.....3.294
GİDERLER TOPLAMI : (55m2 için)
Gid.Çeş......1.Yıl.....2.Yıl.....3.Yıl.....4.Yıl.....TOPLAM
Sabit Tesis Masrafları.....4.770.....-.....-.....-.....4.770
İşletme Dönemi Giderleri (YTL).....-.....3.294.....3.294.....3.294.....9.882
TOPLAM.....4.770.....3.294.....3.294.....3.294.....14.652
*** İşletme giderleri hesaplamasında 4 yıllık ekonomik devredeki işletme giderleri esas alınmıştır
4- İŞLETME GELİRLERİ : (55m2 için)
YIL.....VERİM (KG).....FİYAT (YTL).....TOPLAM GELİR (YTL)
1......2.395,00.....2,20.....5.269,00
2......2.395,00.....2,20.....5.269,00
3......2.395,00.....2,20.....5.269,00
4......2.395,00.....2,20.....5.269,00
TOPLAM.....9.580,00.....0,00.....21.076,00
5- PROJENİN EKONOMİK ANALİZİ : (55m2 için)
** Ekonomik Analizde 4 Yıllık Üretim Sezonu gelir ve giderleri hesaplanmıştır.
4 yıllık giderler toplamı.....14.652 YTL.
4 yıllık gelirler toplamı.....21.076 YTL
VERİMLİLİK : (GELİRLER -GİDERLER)/ GİDERLER = 21.076 - 14.652 = 14.652
0,44 olduğundan işletme ekonomik açıdan kârlıdır.
GERİ ÖDEME PLANI : Alınan kredinin geri ödemesi %0 faizli 1 yıl ödemesi 4 yıl vadeli 3 eşit taksitli olarak planlanmıştır
ÖDEME ZAMANI.....1. YIL.....2. YIL.....3. YIL.....4. YIL.....5. YIL.....TOPLAM
ÖDENECEK MİKTAR.....----.....1.000.....1.000.....1.500.....1.500.....5.000 YTL
SONUÇ: Bu proje ile kültür mantarı üretimine hevesli olan,sermayesi yeterli olmayan üreticilerin maddi yönden desteklenerek ; çevrede örnek işletmelerin oluşturulması ,işsizliğin giderilmesi, gelirlerinin arttırılması ve yaşam kalitelerinin iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.
KÜLTÜR MANTARI ÜRETİM PROJESİ
MART-2006
PROJENİN ADI : KÜLTÜR MANTARI ÜRETİM PROJESİ
PROJENİN KONUSU : KÜLTÜR MANTARI YETİŞTİRİCİLİĞİ
PROJENİN UYGULAMA YERİ : MERKEZ SARAY MAHALLESİ/ BİNGÖL
PROJE SAHİBİ : (Çiftçi Adı)
PROJENİN YATIRIM TUTARI : 13.966,00 YTL
a-Özkaynak Toplamı : 7.400,00 YTL
b-Talep Edilen Kredi : 6.566,00 YTL
c-Danışmanlık Bedeli : 300,00 YTL ( Üretiminde sitemin oturması için 3 aylık danışmanlık bedeli)
İŞLETME SERMAYESİ :10.420,00 YTL Aylık (Bir dönemlik gider işletme sermayesi olarak kabul edilmiştir)
İŞLETME GELİRLERİ :4.503,40 YTL Bir aylık gelir
1- PROJENİN ADI : Kültür Mantarı Yetiştiriciliği
2- PROJENİN KONUSU : Kültür mantarı üretilmesi.
3- PROJENİN UYGULAMA YERİ :
4- MEVCUT DURUM
Projenin uygulanacağı köy ve yakın bölgelerde hiçbir üretim tesisi bulunmamaktadır. Ancak halk mantar ihtiyacını diğer illerden gelen kültür mantarları ile veya yabani mantarlardan gidermektedir. Bilindiği üzere mantarın koparılması ile tüketilmesi arasında çok kısa bir süre bulunmaktadır. Diğer illerden gelen mantarlarda nakliye olması sebebi ile bu süre daha da kısalmakta ve özellikle yaz aylarında kokuşmalar nedeni ile tüketilemeden imha edilmektedir. Bu sebepten diğer illerden gelen mantarları esnaflar satmakta, tüketicilerde almakta tereddüt içerisinde kalmaktadır.
Yabani mantarı toplayan halk zaman zaman zehirlenme tehlikesi ile karşı karşıya kalmakta ve hatta ölümlere bile rastlanmaktadır.
5-PROJENİN GEREKÇESİ ve AMACI
Tarım sektörünün ana hedefi toplum bireylerinin beslenme ve giyim gibi birincil ihtiyaç maddelerini yeterli ve nitelikli olarak sağlamak, ülkemizin ekonomik gündeminde her zaman ön sıralarda yer alan istihdam sorununun çözümüne katkıda bulunmak suretiyle kalkınmaya hizmet etmektir. Bu yönüyle her zaman ekonomi içinde ihmal edilemeyecek yeri olan tarım sektörünün geliştirilmesi konusu uzun yıllardan beri Türkiye'de temel sorunlar arasında yer almakta, bu amaçla büyük yatırımlar yapılmakta ve çabalar sarf edilmektedir.
Hızla artan nüfusumuzun yeterli ve dengeli bir şekilde beslenebilmesi, çiftçilerimizin gelirlerini artırarak hayat şartlarının yükseltilmesi, tarıma dayalı sanayinin ihtiyaçlarının karşılanması, kısa ve orta vadeli ihracat bağlantılarının garanti edilmesi için tarımda üretimin artırılması gerekmektedir.
Bingöl İlinde yaşayan halkın önemli bir kısmının sosyal yaşamlarının ve gelir seviyelerinin normal yaşam standartlarının çok altında olduğu bir gerçektir. Hayatlarını burada sürdüren ve geçimini zor sağlayan bu insanlar çoğu zaman iş bulmak amacıyla büyük şehirlere göç etmek zorunda kalmaktadırlar. Dolayısıyla geçim indeksi çok düşük olan bu insanlara yeni iş imkanları sağlamak ve işgüçlerini değerlendirebilmeleri için yeni kaynaklar aramak durumundayız.
Bunlardan biri olarak kültür mantarı yetiştiriciliği projesi sayesinde yöre halkının işgücünü değerlendirme ve mantar tüketmek isteyen tüketicilere pazar oluşturulması amacıyla büyük önem arz etmektedir. Bunun yanı sıra çiftçilere hem örnek bir proje olması hem de ihtiyacının fazlası ürünün değerlendirilmesi durumunda Bingöl halkı için bir geçim kapısı olacaktır.
Ayrıca toplumumuzun genelinde düşük olan protein kullanım düzeyi bu sayede bir nebze olsun desteklenecektir. Projenin hayata geçirilmesi ile elde edilecek ürünler sayesinde öncelikle işletme gelirlerinde artış sağlanacak dolayısıyla gelir seviyesi düşük olan insanımızın gelir seviyesi ve sosyal yaşantısı yükselecek ve örnek çalışmalarla göçü engelleme yönünde bir nebze olsa da katkı sağlayacaktır.
Kısaca projenin gerekçesi ve amacı aşağıdaki şekilde özetlenebilir;
1-İstihdam sorunu ilimizde oldukça fazladır. Sanayi kuruluşları yetersiz olduğundan özellikle genç nüfus iş bulmak amacıyla büyük şehirlere göç etmektedir. Bu göçün azaltılması ve yeni iş imkanlarının oluşturulması gerekmektedir. Kültür mantarı üretiminin desteklenmesi bu konuda az da olsa rahatlama sağlayacaktır.
2- Ayrıca bu projenin faaliyete geçmesi ile gerek üretimde, gerekse pazarlamada çalıştırılmak üzere elemanlar alınacağından dar gelirliler için bir geçim kaynağı olacak ve mantar bulmakta zorlanan halkımıza Pazar bulunmuş olacaktır. Bu tür üretimlerin yapılması ile istihdam da rahatlamalar olacaktır.
Mantar tüketiminde sıkıntı olan ilimizde bu tür projelerin faaliyete geçirilmesi ile çiftçilerimize Pazar; tüketiciler içinde daha uygun mamül sunulmuş olacaktır.
6-PROJE YARARLANICI/YARARLANICILARI KONUSUNDA BİLGİLER
Projeyi uygulayacak olan Remzi ARIKIZ BİNGÖL Merkez Saray Mahallesinde ikamet etmekte olup,daha önce kültür mantarı üretimi yapan bir firmada görev yapmıştır. Eskiden beri yabani mantarları büyük risklerle tüketen halkımız bu projenin gerçekleşmesi ile daha kaliteli ve daha hijyenik ortamda üretim yapılmış mantarları ölüm riski olmadan tüketebilecektir.Küçük işletme şeklinde üretim yapan bu firmada en az 3 kişinin istihdam edilmesi hedeflenmiş olup, ayrıca paketleme ve nakliyeler vb. konularda bölge esnafının da kazanması hedeflenmiştir.
7-PROJENİN BEKLENEN SONUÇLAR/ÇIKTILARI:
Proje uygulanması sonucunda Bingöl halkı daha sağlıklı bir şekilde ve zehirlenme riski olmayan bir alabilecektir. Sistemin çalışır hale gelmesi ile yılda ortalama 23.520 kg mantar üretilecek ve Bingöl'de bir ilke imza atılacaktır. Bir ilkin burada başarılması demek Bingöl'de yeni iş imkanlarının oluşması ve diğer illerden bayatlamış olarak gelen ve sağlık konusunda sıkıntılı olan mantarın taze halde Bingöl halkına arzı oluşacaktır. Bu bölgede ki üretim tesisi sayısının artması ve buna bağlı olarak da burada yaşayan halkın gerek tesislerde gerekse pazarlamada istihdamı artıracaktır. Şu an faaliyete geçmesi durumunda ;
Bizim işletmemizde toplam 98 ranza bulunmaktadır.
3'er katlı bir ranzaya 12 adet torba konmaktadır. Dolayısıyla toplam ; 12 torba X 98 Ranza = 1.176 torba.
Her torbadan 4 kg mantar elde edersek 1.176 X 4 kg = 4.704 kg/ dönem
Bir yıl boyunca 5 dönem yaptığımıza göre 4.704 kg X 5 dönem = 23.520 kg/ yıl
Bu üretim çalışmaları sırasında gerekli olan eğitimler ve üretim esnasında ki çalışmalar konusunda Bingöl Tarım İl Müdürlüğünde görevli ziraat mühendisleri tarafından temin edilecektir.
Tesis de üretimi esnasın da en az 3 kişi çalışması gerekmektedir. Bunların asgari ücretten çalıştıkları varsayılırsa fabrikaya maliyetleri takribi olarak 700 YTL dir.
Bu da 3 X 700 = 2.100 YTL/AY dır. Bu tür çalışmaların da İlimize büyük bir katkısı olacaktır. Ayrıca bu projenin başarılı olması sonucunda işsizlik problemi olan illerde biri olan Bingöl'de örnek olacak ve gerek işsiz sayısında azalma gerekse üretime yönelik çalışmalarda de ciddi artışlara sebep olacaktır.
8. PROJENİN UYGULAMA AŞAMALARI
Mantar Yetiştirmedeki Aşamalar
1.Misel Ön Gelişme Dönemi
Misel ekilmiş kompost odalara getirilmeden evvel odalar % 1'lik formaldehit ve %1'lik DDVP ile ilaçlanır. 2 gün kapalı tutulur ve havalandırılır. Oda girişine %1'lik formaldehitli paspas veya kireç tozu konmalıdır.
Bu şekilde hazırlanan odalarda misel ekimi yapılmış kompost torbaları iyice karıştırılıp bastırıldıktan sonra ranzalara yerleştirilir. Torbaların üzerinde kalan boş kısımlar dışa kıvrılarak üzerleri %1'lik formaldehitten geçirilmiş ambalaj kağıdı ile kapatılır. Gazete vs. üzerinde baskı olan kağıt kullanılmamalıdır. Baskısız kağıt kullanmanın amacı, baskıda kullanılan boyadan kaynaklanabilecek küf, virüs vb. gibi zararlılardan korunmaktır. Örtme işlemi ile kompost, havadan bulaşabilecek zararlılardan korunmuş ve kompost yüzeyinden nem kaybı önlenmiş olacaktır. Eğer torbaların boş kalan kısmı üst düzeyi tamamen kapatacak şekilde fazla ise kapatma için bu fazla kısımlar da kullanılabilir. Eğer kağıt kapatılmışsa kağıtların üzeri ucuna pülverizatör memesi takılmış hortumla her gün sulanır. Kağıtlar kurumamalıdır. Bu ıslatma sırasında komposta su geçmemesine ve göllenme olmamasına dikkat edilmelidir. Aksi halde, bu göllenmelerin olduğu yerlerin alt kısmında küf hastalıkları oluşabilir. Preslenmiş kompostlarda bu tür işlemlere gerek olmayıp, sadece ortamda nem ve sıcaklığın ayarlanması yeterli olmaktadır.
Torba taşınması sırasında odanın kirlenen tabanı süpürülür ve % 2'lik Formalin ile yıkanarak dezenfekte edilir.
Misel ön gelişme devresinde oda sıcaklığı 20-24 0C, hava nemi % 80-90 arasında tutulmalıdır. Bu dönemde oda sıcaklığı 27-28 0C'yi kesinlikle geçmemelidir. Çünkü torbaların iç sıcaklığı oda sıcaklığından 2-3 0C daha fazladır. 30 0C'de misellerin büyümesi çok yavaşlar. 32 0C ve üzerinde ise ölmesi söz konusudur. Yine aynı şekilde düşük sıcaklıklarda 13 0C'nin altında faaliyetlerini yavaşlatırlar ve 0 0C'de ölürler. Bu nedenle kompost içi sıcaklığı ile misel gelişimi devamlı olarak kontrol edilmelidir.
İç sıcaklıktaki yükselmeye karşı, soğutma sistemi yoksa dışarıdan taze hava verilerek sıcaklık düşürülebilir. Ancak bu aşamada yüksek karbondioksit oranı istediğimiz için hiç taze havaya (oksijen) gereksinim yoktur ve taze hava verilmesi oda nemini düşüreceği ve kompost yüzeyinden buharlaşma yoluyla nem kaybına yol açacağı için tehlikelidir. Ancak, zorunlu kalınması durumunda düşünülmelidir.
Mantarları diğer bitkilerden ayıran en önemli özellik güneş ışığına ihtiyaç duymamalarıdır. Gelişmelerinin hiçbir döneminde ışık istemezler. Bu nedenle karanlık ortamda yetiştirilirler. Direk olarak gelen güneş ışığı mantarın kalitesini bozar, üzerinde çatlaklar ve lekeler oluşur. Işık ancak hasat ve bakım işleri sırasında kullanılmalıdır.
Bu dönemde oda içi nispi nem % 85-90 olmalıdır. Odada bulunan higrometre sık sık kontrol edilerek nem oranının bu seviyede olması sağlanmalıdır. Nemin azalması halinde toprak yüzeyi kurur ve verim düşer, kalite bozulur. % 90'ın üzerinde ise bir çok hastalıkların gelişmesi için uygun bir ortam oluşturur. Nem oranı düşükse yerler sulanarak veya duvarlara ıslak çarşaf asmak suretiyle ortamın nemi artırılabilir.
Kültür mantarı bütün yetiştirme periyodunda istediği nemli bir ortam hastalık ve zararlıların da gelişmesine uygundur. Bu yüzden herhangi bir hastalık yada zararlı görülmeden bile koruyucu olarak ilaçlamayı gerektirir.
Bu dönemde kullanılacak ilaçlar ve uygulama şekli tablo 3'te verilmiştir.
Tablo 3: Misel Ön Gelişme Döneminde Kullanılan İlaçlar ve Uygulama Şekilleri
Kullanım Yeri.....Ticari Adı.....Etkili Maddesi.....Uygulama Dozu.....Uygulama Şekli
..........Basudine (toz).....Diazinon.....100 m2'ye 30 litre suda 200 gram.....Kompost yüzeyine sisleme şeklinde
Sinekler.....Malathion EC.....Malathion.....100 m2'ye 30 litre suda 100 ml.....Kompost yüzeyine sisleme şeklinde
..........Malathion(%5'lik toz).....Malathion.....100 m2'ye 100 litre suda 250 gr.....Topraklamadan 1gün önce
Kırmızı Örümcekler.....Kelthane.....Dicofol.....100 m2'ye 30 litre suda 150 gr.....Kompost yüzeyine sisleme şeklinde
Bakteriyel Leke.....Çamaşır suyu.....Chlorine.....100 litre suda 250 ml.....Her sulamada
Kaynak: Naturel Mantar Kompost, Kültür Mantarı Yetiştirme Bilgileri ve İklimlendirme Sistemleri İçin Danışma Kitabı.
Yukarıda belirtilen koşullar yerine getirildiğinde 16-18 günde miseller kompostun her tarafını sarar. Misellerin tüm kompostu sarmasından sonra kompost rengi açık kahverengine dönüşür ve odada mantar kokusu hissedilir. Böylece misel ön gelişme dönemi (kuluçka dönemi) tamamlanmış olur.
Eğer bu 16-18 günlük süre içinde miseller iyi gelişmemiş ise şu nedenlere bağlı olabilir:
Kompostun aşırı ıslak ya da kuru olması,
Kompost iç sıcaklığının 30 0C'nin üzerine çıkmış olması,
Kompostun fakir ya da iyi hazırlanmamış olması,
Kompostun iyi hazırlanmış fakat pastörizasyonun yapılmamış olması,
Kompost pH'sının düşük ya da yüksek olması,
Kompostta misele zarar veren zararlı ya da hastalıkların olması,
Kullanılan miselin yaşlı olması (bekleme süresinin 2-3 günü geçmesi),
Oda sıcaklığının düşük olmasıdır.
2.Örtü Toprağı Dönemi
Misel ön gelişmesini tamamlayan mantar misellerinin baş bağlama aşamasına geçebilmesi için kompostun üzerine örtü toprağı olmaksızın da mantar yetiştirilebilir. Ancak verim, örtü toprağı kullanılmasına oranla büyük ölçüde düşer. Ayrıca örtü toprağı kompostun kurumasını önler ve kültür ortamını dışarıdan gelecek hastalıklara karşı korur.
İyi bir örtü toprağının, su tutma kapasitesinin yüksek, hava geçirgenliğinin iyi olması ve sulamadan sonra kaymak tabakası oluşturmaması gerekir.
Örtü toprağını pH'ı 7.2-8.2 arasında ve azotlu bileşiklerce zayıf (toplam organik azot oranı % 0.7-0.8) olmalıdır. Örtü toprağında eriyebilir tuzların yüksek düzeyde olması şapka oluşumunda gecikmeye, mantar sayısında azalmaya ve ortalama mantar ağırlığının artmasına neden olur. Bunun için iyi bir örtü toprağının etkin kireç oranı % 2,5-3,5'un üzerine çıkmamalıdır.
Örtü toprağı olarak torf (turba) adı verilen esmer veya koyu kahve renginde, göl kenarında çıkartılan % 80 oranında organik madde, % 20 ince kum ihtiva eden bir toprak kullanılır. Memleketimizin çeşitli yerlerinde bu topraklar bulunmaktadır.
Torfun bulunmaması halinde yukarıda sözü edilen özelliklere uygun olarak bahçe toprağı ile perlit ya da dişli dere kumu 3+1 oranında ( 3 kısım bahçe toprağı + 1 kısım perlit) karıştırılarak kullanılabilir.
Ayrıca artık mantar kompostu (hasat dönemi sonunda boşaltılan odalardan çıkan kompost) 1,5-2 yıl yığın halinde bekletildikten ve 5-6 kez yıkandıktan sonra yalnız başına ya da artık kompost + bahçe toprağı ile 3+1 oranında karıştırılarak örtü toprağı olarak kullanılabilir.
Yine elde mevcut torftan tasarruf sağlamak amacıyla artık kompost yarı yarıya torfla da karıştırılıp kullanılabilir.
Kuluçka dönemi sonunda plastik torbalardaki ambalaj kağıtları alınarak kompost yüzeyi muntazam şekilde düzeltilerek 3.5-4 cm kalınlığında, önceden pastörize edilmiş örtü toprağı serilir. Örtü toprağının kompost yüzeyinin her yerinde aynı kalınlıkta olması mantar verimi ve sulamanın uygun bir şekilde yapılabilmesi açısından çok önemlidir. Bu nedenle örtü toprağı 4 cm'lik ölçü tahtası yardımıyla muntazam bir şekilde serilmeli ve tahta bir tokmak yardımıyla düzeltilmeli ve fazla bastırılmamalıdır. Örtü toprağı serildikten sonra plastik torbaların fazla olan kısımları bıçakla düzgünce kesilmelidir.
Örtü toprağı serme aşamasında % 70-75 neme sahip olmalıdır. % 70-75 nem oranını sağlamak için kullanılacak suyun yarısını örtü toprağını sermeden 12 saat önce, kalan yarısını da serme işleminden hemen önce vermek gerekir. Bir miktar toprak avuç içinde iken kuvvetlice sıkıldığında, parmak aralarından damlayacak şekilde su sızıyorsa nem miktarı yeterli anlamına gelir.
Örtü toprağı serme işlemi sırasında kullanılacak bütün aletler % 2'lik Formalin ile yıkanmalıdır. Çalışanların ayakkabı ve elbiseleri temiz olmalı ve eldiven kullanılmalıdır. Örtme esnasında oda kapıları mümkün olduğunca az açılıp kapatılmalıdır. Çalışanların giriş-çıkışlarında hijyene son derece dikkat etmeleri gerekmektedir. Örtü toprağı serme işlemi sırasında oluşabilecek enfeksiyonların verimde büyük kayıplara yol açacağı unutulmamalıdır.
Toprağın serilmesinden hemen sonra yere dökülenler süpürülerek % 1'lik Formalinle yer temizlenmelidir.
Mantar üretiminde örtü toprağı kullanılmasının sebepleri ve örtü toprağının fonksiyonları şu şekilde sıralanabilir:
1.Büyüme,misel ve meyve gövdelerinin gelişimi için gerekli olan suyu sağlamak. Örtü toprağının suyu emmek için zamana ihtiyacı vardır. Bu su çok iyi muhafaza edilir ve azar azar serbest bırakılır. Bu açıdan örtü toprağı bir sünger gibi görev yapar ve böylece soğutmaya geçişten sonra, artık sulamanın durduğu dönemde, kurumaya izin vermeyen bir köprü kurulmuş olur. Ayrıca genç mantarların büyüme aşamasında, kısa dönemde çok su gerekmektedir. Bu suyun büyük bir kısmı örtü toprağı tarafından sağlanır.
2.Suyu buharlaştırmak ve uygun bir mikro-iklim oluşturmak. Üretim odasında belli oranda bir oransal atmosfer nemini muhafaza edebilmek için, örtü toprağından buharlaşma olması gerekir. Örtü toprağının topak topak olmasıyla bu topaklar arasında, pinlerin daha sağlıklı oluşumunu sağlayacak bir mikro-iklim oluşur. Topaklar arasındaki oransal atmosfer nemi havadakinden daha fazladır ve böylece genç pinler, fazla hava hareketleri ve diğer etkenlerden daha iyi korunur.
3. Kompost tabakasını kurumaktan korumak ve faydalı metabolik ürünlerin kaybolmasını engellemek. Örtü toprağından buharlaşma olur ve bu da kompost ıslaklığını belli bir seviyede tutar. Misel büyümesinin sonucu olarak, kompostta karbondioksit miktarı yükselir. Karbondioksitin yükselmesi misel büyümesini teşvik eder. Örtü toprağı bu karbondioksitin kaybolmasını önler.Toprak örtülmesinden sonra oda temizlenir ve % 1'lik formaldehit ile ilaçlanır.
Örtü toprağı döneminde hastalık ve zararlılara karşı koruyucu amaçlı ilaçlamada kullanılan ilaçlar ve uygulama şekilleri tablo 4'te verilmiştir.
Tablo 4: Örtü Toprağı Döneminde Kullanılan İlaçlar ve Uygulama Şekilleri
Kullanım Yeri.....Ticari Adı.....Etkili Maddesi.....Uygulama Dozu.....Uygulama Şekli
..........Basudine (toz).....Diazinon.....100 m2'ye 100 litre suda 250 gr.....Topraklamadan
sonra sulama şeklinde
Sinek.....Malathion EC.....Malathion.....100 m2'ye 100 litre suda 100 ml.....Topraklamadan
sonra sulama şeklinde
..........Malathion(%5'lik toz).....Malathion.....100 m2'ye 100 litre suda 250 gr.....Topraklamadan 10 gün sonra
..........Dimilin.....Diflubenzuron.....100 m2'ye 100 litre suda 400 gr.....Sadece topraklamadan hemen sonra
Kırmızı Örümcekler.....Agrimec.....Abemectin.....100 m2'ye 100 litre suda 30 gr.....Topraklamadan sonra sulama şeklinde
Kırmızı Örümcekler.....Kelthane.....Dicofol.....100 m2'ye 30 litre suda 150 gr.....Topraklamadan 10 gün sonrasına kadar her 5-7 günde bir
Yaş Kabarcık ve Kuru Kabarcık.....Sporgon.....Prochloraz.....100 m2'ye 30 litre suda 300 gr.....Tırmıklamadan sonra,havalandırmadan önce sisleme şeklinde
Yaş Kabarcık ve Kuru Kabarcık.....Daconil.....Chlorothalonil.....100 m2'ye 100 litre suda 300 gr.....Topraklamadan hemen sonra (Formalin yerine geçer) ve hasattan 1 hafta önce
Yaş Kabarcık ve Kuru Kabarcık.....Benlate.....Benomyl.....100 m2'ye 100 litre suda 150 gr.....Topraklamadan sonra 2 gün içinde
Yaş Kabarcık ve Kuru Kabarcık.....Derosal.....Carbendazim.....100 m2'ye 100 litre suda 100 gr.....Topraklamadan sonra 2 gün içinde
Yaş Kabarcık ve Kuru Kabarcık.....Topsin M......Thiophanate Methyl.....100 m2'ye 100
litre suda 200 gr.....Topraklamadan sonra 2 gün içinde
Bakteriyel Leke.....Çamaşır suyu.....Chlorine.....100 litre suda 250 ml.....Her sulamada sulama suyu ile beraber
Kaynak: Naturel Mantar Kompost, Kültür Mantarı Yetiştirme Bilgileri ve İklimlendirme Sistemleri İçin Danışma Kitabı.
Örtü toprağı örtüldükten sonra oda sıcaklığı ilk bir hafta içerisinde yavaş yavaş 18-20 0C'ye düşürülmeli ve ilk mantarcıklar görülünceye kadar (örtü toprağının son haftasına kadar) bu şekilde devam etmelidir. Bu dönemde nem ise % 80-85 civarında tutulmalıdır.
Örtülen örtü toprağının kurumaması için püskürtme şeklinde, örtü toprağının yapısını bozmayacak basınçta, bütün yüzeylere eşit oranda sulama yapılmalıdır. Ancak aşırı sulamadan daima kaçınılmalıdır. Sulamalar sırasında kesinlikle komposta su geçmemelidir. Sulama aralığını tespit için nem tayini yapmak gerekir. Bu da basit bir şekilde el ile tespit edilebilir. El ayası ile toprak yoklandığında ele bulaşma oluyorsa nem yeterli demektir. Ayrıca nemi yeterli olan örtü toprağı yağlı ve parlaktır.
Genellikle örtü toprağının serilmesini izleyen birkaç günde sulama yapılmaz veya çok az su verilir. Misel örtü toprağının içine 1 cm. kadar girdikten hemen sonra dikkatli bir sulama başlar. Her sulamada m2'ye 1,5 litreden fazla su verilmez. Ancak bu su vermeler sabah ve öğle gibi 2 parti şeklinde olmalıdır. Ürün dönemi sulamaları da dahil olmak üzere bütün sulamalarda 100 litre suya 250 cc. % 10'luk çamaşır suyu kullanılmalıdır.
Örtü toprağı serildiği günlerde odayı pek fazla havalandırmaya gerek yoktur. Havalandırma işlemine toprak örtüsünün ikinci haftasından sonra başlanılmalıdır.
Örtü toprağı serildikten sonra 9. günde mantar miselleri örtü toprağını 2/3 oranında sardığı zaman, mantar misellerinin yüzeye çıkmasına yaklaşık 1 cm. mesafe varken tırmıklama yapılır. Tırmıklama, toprağın kompost tabakasına kadar karıştırılmasıdır. Tırmıklama, bir tahta üzerine tırmık şeklinde çakılmış olan çivilerle yapılabileceği gibi, elle parmakları tırmık şeklinde kullanarak da yapılabilir. Amacı mantarın toplu ve yapışık olarak çıkmasını önlemektir. Tırmıklamadan sonra örtü toprağı fazla bastırılmadan düzeltilmelidir.
Tırmıklamanın geç yapılması ilk flaşı geciktirir. Ayrıca mantar taslakları şekillendikten sonra yapıldığı için verim kaybına neden olur ve hasattaki birlikteliği bozar. Erken tırmıklama ise mantarın derinde oluşmasına ve dolayısıyla kirlenmesine neden olur.
Yukarıda sayılan koşullar yerine getirildiğinde toprak örtülmesinden itibaren 15-17 gün sonra mantarlar toprak üzerinde görülmeye başlar ve 20-25 gün sonra hasat olgunluğuna erişirler. İlk mantarcıklar görülmeye başladıktan sonra havalandırmaya başlanmalı ve içerideki karbondioksiti dışarı atmalıdır. Pin oluşum devresinde su verilmemelidir. Ancak; havalandırma ve soğutma nedeniyle örtü toprağında oluşan buharlaşma sonucu kuruma olursa çok az sisleme şeklinde su verilebilir.
Mantarlar görüldükten sonra oda sıcaklığı 15-17 0C civarında olmalıdır.
4.Ürün Dönemi
Örtü toprağı serildikten 20-25 gün sonra hasat yapılmaya başlanır. 3.5-4 cm çap büyüklüğü alan mantarlar hasat edilirler. Eğer bu büyüklükteki mantarlar hasat edilmeden bırakılacak olurlarsa şapka ve sap büyümesi hızla devam eder, şapkanın sapla olan bağlantı kısmı yırtılır. Sap iyice uzar, şapka açılır ve alt kısımdaki siyah kahverengi lameller görülür. Bir süre sonra şapkanın kenarları yukarı doğru kıvrılır. Mantarın hasat zamanı, şapkanın henüz saptan ayrılmadığı yani açılmadığı dönemdir. Mantarda şapka açılması arzu edilmez. Çünkü açılmış mantarın ağırlığı aynı çaptaki açılmamış mantara göre daha azdır.
Hasata en üst ranzalardan başlanmalıdır. Çünkü odada homojen bir sıcaklık dağılımı sağlanamamışsa, üst katların daha sıcak olması nedeniyle mantar daha hızlı gelişecektir. Önce ranzalardaki en iri mantarlar alınmalıdır.
Toplayıcılar şeffaf ameliyat eldiveni giyip ellerini tebeşir tozuna buladıktan sonra toplama işlemine başlamalıdırlar.
Hasat esnasında şapka 3 parmak (baş parmak, işaret parmağı ve orta parmak) arasında tutulup hafifçe sağa sola çevrilerek kopartılır. Koparma esnasında çevredeki küçük mantar taslakları zedelenmemelidir. Koparılan mantarın sapı üzerindeki topraklı olan dip tarafı (kökü) bıçakla kesilerek ayrı bir kaba konur ve atılır. Kopartılan mantarın üzerinde toprak parçacıkları varsa bıçağın ucundaki fırça ile temizlenir ve temiz bir kovaya zedelenmeden bırakılır.
Hasat her gün sabahları yapılmalıdır. Hasat esnasında hasat edilen mantar çevresindeki kökleri zedelenmiş, toprakla bağlantısı kopmuş, küçük mantarcıklar ve hasat edilen mantarların kök artıkları varsa bunlar hemen toplanarak ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Bu işlemlerden sonra hasat edilen ortamda hasattan dolayı bazı boşluklar oluşacağından örtü toprağı azalması meydana gelebilir. Bu boşlukların tekrar steril örtü toprağı ile kapatılması gerekir.
Üretim odasının tabanında hasat artıkları ve toplayıcıların ayakları ile gelmiş diğer enfeksiyon kaynakları olabilir. Bu nedenle zaman zaman oda tabanının da bol su ile yıkanması faydalı olur.
Mantar hasat dönemi 2-3 gün süren flaş olarak adlandırılan mantar veriminin fazla olduğu
4-6 dönem ve flaştan sonra bu flaşları izleyen az ürünlü dönemler şeklindedir. İlk 1-2. flaşlarda verim en yüksek düzeyde olup sonraki flaşlarda düşmektedir. Mantarda hasat bu şekilde dönemler halinde 40-45 gün sürmekte olup sıcaklık ve havalandırma istenen seviyede tutulmazsa bu müddet 60 güne kadar uzayabilir.
Hasat döneminde oda sıcaklığı 15-17 0C arasında tutulmalıdır. Sıcaklığın yüksek olması kaliteyi düşürür. Düşük sıcaklık ise (13-14 0C) kaliteyi biraz yükseltmekle beraber gelişmeyi geciktirir.
Bu dönemde üretim odası sık sık havalandırılmalıdır. Hasadın ilk 20 gününde günde 6-8, daha sonraki günlerde 4-6 kez oda havasının değiştirilmesi gerekir. Hava değişimi yetersiz olursa mantarların sapları incelir ve şapkaları erken açılır. Havalandırma fazla olursa mantarların üstü kahverengileşir, nem oranı düşer ve su ihtiyacı artar. Nem ise örtü toprağının kurumayacağı oranda olmalı, fakat gelişen mantar şapkaları üzerinde lekeler oluşturacak kadar yüksek de olmamalıdır. Nemin % 70-80 arasında olması uygundur.
Mantar hanelerde havalandırma şu amaçlarla yapılır:
1.Mantar torbaları üzerine taze hava vermek
2.Yetiştirme odası ve torbalar üzerinde biriken CO2 (karbondioksiti) uzaklaştırmak ve dışarı atmak
3.Yastıklar üzerindeki fazla nemi dışarı atmak
4.Oda içindeki sıcak-soğuk havanın sirkülasyonunu sağlamak.
Hasat döneminde sulama da önemli bir bakım işidir ve bu dönemde mantarın su ihtiyacı fazladır. Sulamalar mantar hasat edildikten sonra yapılmalıdır. Hasattan önce yapılacak sulamalar mantarın kirli ve ıslak olmasına dolayısıyla da hasat sonrası dayanıklılığın azalmasına neden olmaktadır. Sulama aralıkları ve miktarı oda sıcaklığı ve nemi ile hasat edilen mantar miktarına bağlı olarak değişir. Pratikte toplanan 1 kg mantar için 1 litre su hesap edilir. Sulamalar yine püskürtme şeklinde yapılmalıdır. Flaş aralarında bir sonraki flaşı oluşturacak mantar taslakları nohut büyüklüğünü alıncaya kadar sulama yapılmalıdır. Bundan dolayı flaş dönemleri bitiminde kuvvetli bir şekilde sulama yapılması gerekir. Bu sulamaya depo sulaması adı verilir.
Sulamada dikkat edilecek diğer bir nokta da sulama sonunda mantarlar üzerinde meydana gelen su damlacıklarının derhal yok edilmesidir. Bu da havalandırma ile sağlanabilir. Sulama anında ve sulama sonunda bir müddet havalandırma sisteminin direkt olarak çalıştırılması mantarlar üzerindeki su damlacıklarının giderilmesini sağlar. Aksi halde su damlaları bakterilerin gelip yerleşmesi için çok uygun bir ortam oluşturmaktadır.
Mantar yetiştiriciliğinde sulama suyunun kalitesi de çok önemlidir. Sert ve tuzlu sular sulama suyu olarak kullanılmamalıdır.
Sulamada kullanılacak su içme suyu kalitesinde olmalı ve bakteri, nematod gibi zararlıları içermemelidir. Ayrıca sulama suyunun sıcaklığı da önemlidir. Sulama suyu oda sıcaklığında olmalıdır. Özellikle 10 0C'nin altındaki sular mantarlarda şok etkisi yapmakta ve dokularında şeffaflaşma görülmektedir.
Ürün döneminde oluşabilecek hastalıklara ve zararlılara karşı kullanılacak ilaçlar ve uygulama şekilleri tablo 5'te gösterilmiştir.
Tablo 5: Ürün Döneminde Kullanılan İlaçlar ve Uygulama Şekilleri
Kullanım Yeri.....Ticari Adı.....Etkili Maddesi.....Uygulama Dozu.....Uygulama Şekli
..........Ambush EC.....Permethrin.....100 lt. suda 30 gr.....Flaş aralarında oda havasına püskürtme şeklinde
Sinekler.....Decis EC.....Deltamethrin.....100 lt. suda 30 grFlaş aralarında oda havasına püskürtme şeklinde
..........DDVP.....Dichlorvos.....2 lt. suda 4 ml.....Flaş aralarında oda havasına dumanlama şeklinde (direkt mantarlar üzerine yapılmamalıdır.
Örümcek Ağı.....Benlate.....Benomyl.....100 m2'ye 100 litre suda 50 gr.....Sadece flaş aralarında
..........Derosal.....Carbendazim.....100 m2'ye 100 litre suda 25 gr.....Sadece flaş aralarında
Yeşil Küf.....Topsin M......Thiophanate
Methyl.....100 m2'ye 100 litre suda 50 gr.....Sadece flaş aralarında
Bakteriyel Leke.....Çamaşır suyu.....Chlorine.....100 litre suda 500 ml.....Flaş aralarında
Kaynak: Naturel Mantar Kompost, Kültür Mantarı Yetiştirme Bilgileri ve İklimlendirme Sistemleri İçin Danışma Kitabı.
Mantarları diğer bitkilerden ayıran en önemli özellik güneş ışığına ihtiyaç duymamalarıdır. Gelişmelerinin hiçbir döneminde ışık istemezler. Bu nedenle karanlık ortamda yetiştirilirler. Direkt olarak gelen güneş ışığı mantarın kalitesini bozar, üzerinde çatlaklar ve lekeler oluşur. Işık ancak hasat ve bakım işleri sırasında kullanılmalıdır.
İyi bir bakımla bir hasat döneminde 1 m2 den 10-15 kg, 10 kg ağırlığındaki bir torbadan 3-5 kg. mantar almak mümkündür.
Hasadın bitiminden sonra kullanılan kompost ve örtü toprağı ortamdan uzaklaştırılır. Boşalan oda temizlenir ve % 1'lik formaldehit ile % 0,5'lik DDVP ile ilaçlanır. Yeni gelecek kompost için oda bu şekilde hazırlanmış olur.
Ambalaj ve Pazarlama
Hasat edilen mantarlar mümkün olduğu kadar çabuk pazarlanmalıdır. Mantarların 400 veya 250 gr'lık paketler halinde piyasaya arz edilmesi pazarlama açısından önemlidir. Ambalaj işlemi plastik torba, karbon veya kağıt plastik kutularla yapılabilir. Kullanılan plastik torbalara zımba ile delikler açılması uygun olur.
Mantarın besin değerini kaybetmeden taze olarak uzun süre saklamak ve depolamak güçtür.
Sıcaklıklara bağlı olarak dayanma süreleri tablo 6'da gösterilmiştir.
Tablo 6: Kültür Mantarının Değişik Sıcaklıklarda Dayanma Süreleri
SICAKLIK (C0).....SÜRE (GÜN)
1.....5-10
2.....5-7
3.....2-3
4.....1-2
15-16.....1
Mantarın depolama sıcaklığının -1 0C'nin altına düşmesi halinde donma nedeniyle renkte bozulmalar görülür. Belirtilen sıcaklıklarda daha uzun süre depolandırıldığında ise su kaybı nedeniyle fire oranı artmaktadır.
SABİT YATIRIMLAR
YATIRIM.....ADET.....Yatırım Tutarı.....Durumu
BİNA.....1 Bodrum Kiralık.....240,00 YTL.....Hazır ve faal durumda.
RAFLAR VE İŞLEME ÜNİTESİ.....Komple ünite .....9.800,00 YTL.....Proje olurunda faal hale getirilecek.
3 katlı bir ranzanın maliyeti 100,00 YTL'dir. Toplam 98 adet olduğuna göre; 100,00 YTL X 98 adet = 9.800,00 YTL
9. PROJENİN UYGULANMA YÖNTEM VE YÖNETİMİ:
Proje uygulama zamanı Nisan ayıdır. Bu zamana kadar üretim için kullanılacak binanın tadilatı ve üretim için gerekli şekle uyarlanması tamamen proje sahibine ait olup ayarlanacaktır. Üretimin başlanması sırasında Tarım İl Müdürlüğünde bulunan Ziraat mühendislerinden kurslar ve seminerler talep edilecektir. Ayrıca ranzaların kurulması ve üretimin ilk safhalarında danışman kullanılacaktır.
Ünitelerin tamamen faaliyete geçmesi ile bir kişi pazarlama , bir kişi üretim, bir kişi de paketleme de olmak üzere en az 3 kişi istihdam edilecektir.
10. PROJENİN GELİR - GİDER ANALİZİ :
İŞLETME GİDERLERİ
GİDER ÇEŞİTLERİ.....1.YIL (YTL).....2.YIL.....3.YIL.....4.YIL
İŞÇİ GİDERLERİ.....25.200,00.....27.720,00.....30.492,00.....33.541,00
ELEKTRİK-SU YAKIT GİDERLERİ.....2.400,00.....2.640,00.....2.904,00.....3.194,00
PAZARLAMA VE NAKLİYE GİDERLERİ.....12.000,00.....13.200,00.....14.520,00.....15.972,00
İLAÇ VE DEZENFEKTE GİDERİ.....2.500,00.....2.750,00.....3.025,00.....3.327,00
MİSEL-KOMPAST VE ÖRTÜ TOPRAĞI (nakliye ve KDV dahil).....20.830,00.....22.913,00.....25.204,00.....27.725,00
BEKLENMEYEN GİDERLER.....629,30.....692,23.....761,45.....837,59
TOPLAM.....63.559,30.....69.915,23.....76.906,45.....84.596,59
1) İŞÇİ GİDERLERİ.....700 YTL X 3İşçi = 2.100,00YTL/Ay X 12 Ay = 25,200,00YTL
2) ELEKTRİK-YAKIT GİDERLERİ.....200,00 YTL/AY X 12 AY = 2.400,00 YTL/YIL
3) PAZARLAMA VE NAKLİYE GİDERLERİ.....Ortalama 2-3 ayda bir sirkülasyon olduğu hedeflenmiş ve işçi gideri buraya alınmamıştır. Toplam 12.000,00 YTL
4) İLAÇ VE DEZENFEKTE GİDERİ.....Yılda 5 devir ettiği hesaplanmıştır. Ancak gider yılık belirtilmiştir.
Her dönemde 500,00 YTL'lik ilaç kullanırsa 5 dönem için 2.500,00 YTL olur.
5) MİSEL-KOMPAST VE ÖRTÜ TOPRAĞI (nakliye ve KDV dahil).....3,50 YLT/Torba
Bizim işletmemizde toplam 98 ranza bulunmaktadır.
3'er katlı bir ranzaya 12 adet torba konmaktadır. Dolayısıyla toplam ; 12 torba X 98 Ranza = 1.176 torba.
1.176 adet torba X 3,50 YTL = 4.166,00 YTL/ Dönem
Yaklaşık yılda 5 dönem yapılacağı belirlenmiştir. Buna göre ; 4.166,00 YTL X 5 = 20.830,00 YTL/YIL
7) BEKLENMEYEN GİDERLER.....Tüm giderlerin % 1'i alınmıştır.
8) Her yıl % 10 artış olduğu dikkate alınarak hesaplanmıştır.
İŞLETME GELİRLERİ
ÜRÜN.....1.YIL (YTL).....2.YIL(YTL).....3.YIL(YTL).....4.YIL(YTL)
MANTAR SATIŞI.....117.600,00.....129.360,00.....142.296,00.....156.526,00
-Bir torbadan ortalama 3,5 kg - 5,5 kg arası ürün alınmakta olup biz 4 kg alındığı varsayımıyla hesaplayalım.
-98 ranza bulunmakta ve her ranza da 12 adet torba bulunmaktadır. Buna göre
-12 torba X 98 Ranza = 1.176 adet torba mevcuttur.
-Her torbadan 4 kg mantar elde edersek 1.176 X 4 kg = 4.704 kg/ dönem
-Bir yıl boyunca 5 dönem yaptığımıza göre 4.704 kg X 5 dönem = 23.520 kg/ yıl
-Piyasa Araştırmalarına göre 1 Kg'ı 5,00 YTL den satılabilecektir.(Toptan)
23.520 kg X 5,00 YTL = 117.600,00 YTL/ YIL
GELİR GİDER VE KAR ANALİZİ
..........1.YIL (YTL).....2.YIL(YTL).....3.YIL(YTL).....4.YIL(YTL).....TOPLAM
GELİR.....117.600,00.....129.360,00.....142.296,00.....156.526,00.....545.782,00
GİDER.....63.559,30.....69.915,23.....76.906,45.....84.596,59.....294.977,57
KÂR.....54.040,70.....59.444,77.....65.389,55.....71.929,41.....250.804,43
RANTABİLİTE :
Rantabilite.....Net kar / Yıllık (4 Yıl) Giderler Toplamı x100 olarak formüle edilmiştir.
Buna Göre.....250.804,43YTL / 294.977,57YTL = % 85
Yukarıdaki hesaplamalardan anlaşılacağı üzere işletmemiz yılda ortalama 1,85 kat kâr edecektir.
TOPLAM TALEP EDİLEN MİKTAR:
T.T.E.M = RANZA BEDELLERİ( 24 adedi) + HAZIR CUVAL( BİR DÖNEM) = 2.400,00 + 4.176,00 = 6.566,00 YTL
GERİ ÖDEME PLANI
..........1.YIL (YTL).....2.YIL(YTL).....3.YIL(YTL).....4.YIL(YTL)
KÂR.....54.040,70.....59.444,77.....65.389,55.....71.929,41
ÖDEME.....ÖDEMESİZ.....2.189,00.....2.189,00.....2.188,00
NET KÂR.....54.040,70.....57.255,77.....63.200,55.....69.741,41
11. PROJENİN SÜRDÜREBİLİRLİĞİNE AİT DEĞERLENDİRMELER :
Üretim tesisinin bulunduğu merkez üretim açısından oldukça cazip bir yerdir.Hazırlanan bu proje ile doğudan batıya göçü durdurmak,atıl işgücünü değerlendirmek ,istihdam sağlamak,kendi imkanları hayat standartlarını yükseltmek , çiftçilerin milli gelirlerini yükseltmek ve dolayısıyla milli ekonomiye katkılarını artırmaktadır. Bingöl ilinde üretim yapan hiçbir tesis bulunamamaktadır. Ancak buna rağmen bir Pazar payı olduğu bilindiğinden satıcı firmalar dış illerden getirmekte ve daha pahalıya mal etmektedirler.
Proje ile talep edilen ranza ve miselli hazır preparatlar yer değişikliği ve satışının mümkün olmayacağı dikkate alındığında sürdürülebilirliği konusunda endişeler bulunmamaktadır.
Ayrıca projede özkaynak olarak gösterilen kalemlerin kendileri tarafından temin edilmesi şahsın projeyi sahipleneceği intibasını bırakmaktadır.
12. PROJENİN EKLERİ :
1. Fayda Sahibi Başvuru Formu
2. EK-1
3. Proje Danışmanının Özgeçmişi
4. Ranza dizaynları
5. Paketli mantar fotoğrafları
